Təsbeh — dini ibadət zamanı işlədilən əşyadır. İslam aləmində zikir əşyası sayılan və ərəb dilində subha kəlməsindən (Sübhanallah sözünün qısaldılmış forması) törəyən təsbeh sözü yalnız fars və türk dillərində bu cür səslənir. Əfqanlar ona tisba, tatarlar isə dispe deyirlər. Lakin ortaq cəhət budur ki, bu sözlərin hamısının tərkibində "s-b-h" hərf birləşməsi mövcuddur və ərəbcə mənası Allahı mədh etmək, tərifləmək deməkdir. Müsəlman dünyasında təsbehdən istifadənin yaranma tarixçəsi haqqında tədqiqatçılar, əsasən, iki fikir yürüdürlər. Birincilər belə hesab edirlər ki, bir neçə hədisdə təsbeh haqqında az da olsa məlumat verilmiş və Həzrət Peyğəmbərin (s) bununla bağlı müəyyən təlimatları olmuşdur. Lakin bu fikir təsdiqini tam tapmamış və ona əks qüvvətli dəlillər gətirilmişdir. Hətta, dörd raşidi xəlifələr dövründə təsbeh haqqında hər hansı məlumata rast gəlinməmişdir.
Əslində bu əşyanın tarixçəsi elə din məfhumu qədər qədimdir desək yanılmarıq. Tarixi mənbələr bizə məlum ən qədim təsbehlərin e.ə. II minillikdə Hindistanda yarandığı məlumatını verirlər. Tədqiqatçılar salnamələrə əsaslanaraq belə fikrə gəlmişlər ki, Əməvilər zamanında hərbi əməliyyatların genişlənərək Hindistanı əhatə etməsi və iki sivilizasiyanın qarşılaşaraq bir-birindən təsirlənməsi nəticəsində təsbehlə tanışlıq baş vermişdir. Yəni, məhz o vaxt təsbehi müsəlmanlar hindli brahmanlardan əxz etmişlər. Digər tərəfdən Hindistanın fəthindən sonra mədəniyyətlərin qarşılıqlı mübadiləsi və hindlilərin İslamı qəbul etməsi təsbehin islamlaşmasına, yəni müsəlman təsbehlərinin yaranmasına səbəb olmuşdur. Çünki yeni dini qəbul edən hindlilər keçmiş adətlərindən tamamilə üz döndərməmiş, əksinə İslama tərs olmayanları yeni dinə uyğunlaşdırmışlar.
Təsbehlərin növləri vardır ki, onlarla tanış olaq.
1. Adi təsbeh. Milli.Az deyerler.org-a istinadən bildirir ki, bu təsbehdə 99 dənə daş olar, hər 33 dənəsindən sonra fərqli bir daş qoyular. Bir ədəd də başda olan fərqli dənə olur ki, bununla bir dənələrin sayı 100 olur.
2. Qısa təsbeh. Əgər Həzrət Fatimənin (s.ə) təsbihini etmək istəyirsinizsə, bu halda 33 dənəlik təsbeh çox rahatdır. Bu təsbehin cəmi 33 daşı olar. Bir ədəd də başda olan fərqli dənə olur ki, bununla bir dənələrin sayı 34 olur. Belə olan halda 34 "Allahu Əkbər", 33 "Əlhəmdulilləh" və 33 "Subhənallah" demək çox rahat olur.
3. Min dənəsi olan təsbeh. Adından da göründüyü kimi, bu təsbehin daşları min dənə olar. Adətən bu təsbeh uzun zikrlərdə istifadə olunar.
4. Türbət təsbehi. Məşhur olan bu təsbehin dənələri İmam Hüseyn (ə) hərəminin türbətindən hazırlanar. Bu da təsbehin dəyərini xüsusən qaldırar. Bu təsbeh Kərbəladan qayıdanların gətirdiyi ən gözəl hədiyyədir.
5. Ümmül-bənin təsbehi. Ümmül-bənin təsbehi həm də rəngarəng təsbeh adı ilə məşhurdur. Bu təsbehdə rəngli daşlardan istifadə olunmuşdur. Harada rəngli daşlardan olan təsbeh görsələr, adət üzrə onu Ümmül-bəninə nisbət verərlər.
6. Şah Məqsudi təsbehi. Bu təsbeh xüsusi daşlardan hazırlanmış bir təsbehdir. Bu təsbehdə olan daşların rəngi ya sarı olar, ya da yaşıl. Bu daşı Cəlalabad və Qəndəharda hazırlayarlar. Bu təsbehdən istifadə etdikcə, onun şəffaflığı daha çox artar.
7. Əqiq və firuzədən olan təsbeh. Bəzi insanlar istəyirlər ki, təsbehlərinin daşı fərqli daşlardan olsun. Ona görə də əqiq və firuzədən hazırlanmış təsbehlərə daha çox dəyər verirlər.
8. Mərcan təsbehi. Bu təsbeh dəniz mərcanlarından hazırlanır. Əvvəl daşların rəngi ağ olur və istifadə olunduqca, qırmızı və sarı rənglərə çevrilir.
9. Plastmas təsbeh. Bu təsbeh plastmasdan hazırlanar. Yəni, belə bir təsbeh süni və kimyəvi maddələrdən hazırlanar.
Megamart.az onlayn hipermarketi Sizə müxtəlif çeşiddə təsbehləri təqdim edir.
Təsvehləri hardan əldə etmək olar? Məhsulun üstünlükləri nədədir? Bütün bu və digər suallara bizim əməkdaşımız cavab verəcək, Siz sadəcə www.megamart.az saytına daxil olmalısınız, Sizə lazım olan filtr kreteriyasını seçərək, axtardığınız məhsulu seçərək, operatorumuzla əlaqə saxlayıb məhsulun mövcudluğunu dəqiqləşdirib, endirimli qiymətlə əldə edə bilərsiniz.
Təsbeh onlayn sifariş edərək, evinizə və ya olduğunuz yerə pulsuz çatdırılmadan yararlana bilərsiniz.